Bilmediğini, biliyormuş gibi yapma. -Pisagor'un Altın Ayetler-

Lysis, Pisagor'un bilimle ilgili öğretisinin özetini bu iki satıra ekledi: Bu filozofa göre, tüm bilim, kişinin bilmediğini nasıl ayırt edeceğini bilmekten ve hakkında hiçbir şey bilmediğini öğrenmeyi istemekten ibarettir. Sokrates, basit olduğu kadar derin olan bu fikri benimsemişti; ve Platon diyaloglarından birkaçını onun gelişimine adamıştır.

Ama bilmediği şey ile bilmediğini öğrenme arzusu arasındaki ayrım, sanıldığından çok daha ender bir şeydir. Erdem gibi sahip olunması güç olan ve onsuz kişinin kendini tanıması olanaksız olan bilimin altın aracıdır.Çünkü, kendini bilmeden, başkaları hakkında nasıl bilgi edinebilir? İnsan kendi yargıcı olamıyorsa onları nasıl yargılayabilir? Bu mantıkla hareket edin.

Bu bariz kişinin yalnızca başkalarından öğrendiklerini ya da kendilerinden bulduklarını bilebileceğini: başkalarından öğrenmek için ders almayı dilemiş olmak gerekir; Bulmak için aramayı dilemiş olmak gerekir; fakat insan sadece bilmediğine inandığı şeyi öğrenmeyi veya aramayı makul bir şekilde isteyemez. Kişi bu önemli noktayı kendine empoze ediyorsa ve bilmediğini bildiğini sanıyorsa, öğrenmenin ya da aramanın tamamen yararsız olduğu yargısına varmak gerekir ve o zaman cehalet tedavi edilemez: kişinin kendini doktor zannetmesi çılgınlıktır. kişi ne öğrenmiş ne de peşinden koşmuştur ve sonuç olarak onun bilgisi olamaz. Bu karşı konulmaz akıl yürütmeyi yapan ve şu sonuca varan Platon'dur.

Çok eski zamanlardan beri bu tür bir cehalet oldukça önemliydi; ama inanıyorum ki bir daha asla birkaç yüzyıl önce aramızda olduğu ölçüde kendini göstermeyecek. Barbarlık bataklığından güçlükle kurtulan, antikitenin gerçek bilgisini elde etmek ya da aramak için zaman verilmedikçe, kendilerini cesurca onun yargıçları olarak sundular ve onu şanlı yapan büyük adamların ya cahil olduklarını ilan ettiler, sahtekarlar, fanatikler veya aptallar.

kaynak: by Fabre d'Olivet, [1917]